این روزها که خانه‌هایمان فضای کمی دارند و مانند گذشته خبری از حیاط‌های دلباز و سرسبز نیست، معماران به فکر یافتن راه‌های خلاقانه و کاربردی برای ایجاد فضای سبز هستند. این راه حل ها از عناصر ارزان و کوچک فضای سبز آغاز و تا طراحی های گران قیمت و لاکچری ادامه می یابند. از پاسیوها و حیاط خلوت های کوچک آپارتمان ها تا گلدان‌های جذاب و دوست داشتنی ای که داخل تراس می‌گذاریم ، همه و همه تلاش‌هایی در راستای آوردن بخشی از طبیعت به خانه هستند. یکی از روش‌های زیبا ، مدرن و کاربردی برای این کار اجرای روف گاردن یا همان باغ بام است. اگر می‌خواهید بدانید روف گاردن چیست و انواع آن چیست با ما همراه باشید. در ادامه به بررسی تعریف ، انواع و روش‌های اجرا روف گاردن می‌پردازیم.
باغ بام یا روف گاردن ، به فضای سبز های طراحی شده توسط متخصصان حرفه ای گفته میشود که روی بام ساختمان اجرا شده باشد. اجرا روف گاردن روش‌ها و کلاس بندی های مختلفی دارد. اجرا باغ‌بام بر خلاف باور عامه کاری حرفه ایست و در صورت نداشتن اطلاعات کافی درباره تکنیک های اجرا ، آب بندی سقف و گیاهان مناسب نه تنها در هزینه هایتان صرفه جویی نمی شود بلکه با آسیب های بنیادی به ساختار بام هزینه هایتان چند برابر می شود . این روف گاردن ها انواع مختلفی دارند و با نام‌های بام اکو و بام زنده نیز شناخته می‌شوند. روف گاردن را بر اساس روش اجرایی به چهار دسته تقسیم می‌کنند:
سیستم متمرکز Intensive: این سیستم که به نام مقطع عمیق نیز شناخته میشود، عمق مشخصی از خاک را برای رشد چمن و گیاهان حجیم نیاز دارد و شبیه یک پارک طراحی میشود. از این سیستم معمولا برای بام‌هایی استفاده میشود که تحمل وزن بالا و دسترسی عمومی دارند.
سیستم گسترده Extensive: در این سیستم بام سبز با مقطع کم ارتفاع و ضخامت کم اجرا میشود. این مدل زمانی استفاده میشود که بخواهیم حداقل وزن را به بام اضافه کنیم. یک یا دو نوع گیاه و محیط کاشت کم‌عمق از ویژگی‌های این بام سبز هستند.
سیستم ترکیبی Synthetic: این نوع ترکیبی از دو مدل قبلی است.
سیستم مدولار یا جعبه گیاه Planter box: در این سیستم یکی از بهترین روش های طراحی باغ بام است چرا که علاوه بر سهولت در اجرا ، قابلیت تغییر مکان و نگهداری ویژه ای که دارد آن را از باقی انواع روف گاردن متمایز می کند . در این روش تمامی گیاهان در جعبه‌های مخصوص کاشته می‌شوند و روی بام قرار می‌گیرند.
اگر قصد دارید سیستم روف گاردن را در بام خود اجرا کنید همانطور که پیش تر گفتیم بایستی از یک متخصص معماری منظر کمک بگیرید . اما پیش از آن بهتر است با اجرا انواع روف گاردن و مسائل مربوط به آن آشنا شوید .
در آغاز باید به چند عامل توجه داشته باشید که مهمترین آن‌ها وزن باری است که به بام اضافه میشود. وزن خاک، گلدان‌ها، مبلمان و دیگر وسایلی که در روف گاردن استفاده میشود در بسیاری موارد بالا است و باید از قبل بدانید که آیا بام خانه شما زیرساخت‌های مناسب برای این کار را دارد یا خیر. در هر صورت بهترین کار استفاده کردن از گلدان‌های سبک و مقاوم است. گلدان‌ها، باکس‌ها و مبلمان با جنس ترمووود یا چوب پلاست انتخاب مناسبی در این زمینه به شمار می‌روند.
نکته مهم بعدی، خاک مناسب برای اجرا روف گاردن است. خاکی که در اجرای روف گاردن استفاده میشود، باید ویژگی‌های خاصی داشته باشد و نمی‌توان از هر نوع خاکی برای این کار استفاده کرد. این خاک باید وزن کم و قابلیت جذب آب بالا داشته باشد. خاک سنگین میزان فشار زیادی روی بام ایجاد می‌کند. خاک با قابلیت جذب بالا تعداد دفعات لازم برای آب‌دهی را کاهش می‌دهد و در هنگام بارش باران مانع غرقاب شدن بام میشود.
خاک باغ بام باید غنی و باکیفیت باشد. وجود مواد معدنی و ریزمغذی‌ها باعث میشود رشد گیاهان بهتر انجام گیرد. خاکی که در هنگام اجرای بام سبز استفاده میشود، به ندرت عوض میشود و امکان تعویض مکرر آن وجود ندارد. به همین دلیل کیفیت آن از اهمیت بالایی برخوردار است.
در مرحله بعد باید به شرایط آب و هوایی بام را توجه شود و با توجه به آن گیاهان مناسب روف گاردن انتخاب شود. اگر خانه شما در میان ساختمان‌های بلند محصور شده باشد و نور کافی دریافت نکند، لازم است گیاهانی انتخاب شود که نور کمتری لازم دارند. وضعیت وزش باد نیز در اجرای روف گاردن موثر است. اگر در منطقه بادگیری زندگی می‌کنید، امکان آسیب رسیدن به گیاهان شما بیشتر است. در این حالت باید برای بام سبز خود سازه‌های بادشکن نصب کنید.
در گام بعد بایستی سیستم آبیاری مشخص شود. شیرها و اتصالات لازم نصب شود و از نشتی نداشتن آن‌ها مطمئن شد.
پس از مشخص شدن محل قرارگیری همه بخش‌های باغچه، نوبت به انتخاب گل و گیاهان مناسب می‌رسد. باید نمونه‌هایی را انتخاب کنید که در برابر آفتاب و گرما مقاوم باشند. اگر قصد خرید گیاهان ظریف‌تر و شکننده‌تری دارید، باید برای آن‌ها حفاظ ایجاد شود. گیاهان محلی شهر خود را انتخاب کنید زیرا آن‌ها تناسب بیشتری با وضعیت آب و هوایی دارند. درختچه‌های کوچک تزئینی انتخاب مناسبی برای روف گاردن‌ها هستند. زیرا وزن کمتری دارند و فضا را بسیار زیبا می‌کنند.
چند نکته می‌توانند به زیباتر کردن باغ‌بام شما کمک کنند:
به باغ خود حالت عمودی بدهید. به جای شلوغ کردن زمین، می‌توانید بعضی گلدان‌ها را روی دیوار نصب کنید یا روی میزهای کوچک قرار دهید.
با نصب چند داربست و کاشت گیاهان رونده مانند درخت مو، می‌توانید حالتی محصور و خانگی به باغ خود بدهید.
با استفاده از یک درختچه زیبا یا یک آب‌نما، می‌توانید برای باغ خود یک نقطه کانونی و در کل هارمونی ایجاد کنید.
از مبلمان سبک استفاده کنید. حتی یک دست مبلمان پلاستیکی را نیز می‌توان با رومیزی و گلدان مناسب، شیک جلوه داد.
اگر بام شما تحمل وزن بالا را دارد، ساخت یک آلاچیق، زیبایی آن را دو چندان می‌کند.
+احداث روف گاردن علاوه بر ایجاد منظره‌ای زیبا، مزایای دیگری نیز دارد که به بعضی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
-اگر در شهرهای شلوغ و پرترافیک زندگی می‌کنید، روف گاردن یک عایق صوتی برای شما محسوب میشود و تا حدی از آلودگی محیط می‌کاهد.
-بام سبز عایقی در برابر گرما و سرما نیز محسوب میشود. با احداث روف گاردن نیاز به استفاده از سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی کاهش می‌یابد.
-می‌توانید روی بام خانه خود انواع سبزی‌ها و صیفی‌جات را بکارید و از این طریق هم به مواد تازه و سالم دسترسی داشته باشید و هم از هزینه‌های خود بکاهید.
+از جمله معایب احداث روف گاردن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
-در طول زمان رشد گیاهان و نفوذ ریشه‌ها، باعث میشود ذرات خاک ته‌نشین شوند و فشار بیشتری به سقف وارد شود.
-روف گاردن به نظارت و مراقبت دائمی نیاز دارد. زیرا نفوذ آب یا هرگونه مشکل دیگری در سیستم، باعث آسیب رسیدن به سقف میشود.
