پادشاه هخامنشی پانصد و شصت سال پیش از میلاد ، با متحد کردن دو قوم پارس و ماد سلسله ی هخامنشی را بنیان نهاد . او پایتخت خود را شهر پاسارگاد قرار داد و مجموعه ی پاسارگاد را در آن بنا کرد . طرح پردیس پاسارگاد اولین نمونه چهار یاغ ایرانی است.
این شیوه ی باغ سازی که در دوره ی هخامنشی در ایران رواج یافت ، پس از اسلام نیز ادامه یافت و در دوره صفویه به اوج رسید.
ساخت مجموعه تخت جمشید با نام پارسه به دستور داریوش بزرگ در سال پانصد و هجده پیش از میلاد آغاز شد و خشایار شاه و اردشیر اول آن را تکمیل کردند . مجموعه تخت جمشید تا سال سیصد و سی پیش از میلاد که اسکندر پایتخت را فتح کرد ، هنوز در حال ساخت بود . در طراحی تخت جمشید از ویژگی های معماری تمام سرزمین های تحت سلطه هخامنشیان الهام گرفته شده بود ، هر چند نتیجه ی حاصل هویتی مستقل و کاملا ایرانی داشت . کل مجموعه بر روی صفه ای به ارتفاع بیست مترساخته شده است . ستون های تخت جمشید در زمان خود از بلند ترین ستون ها ودرتمدن های مدیترانه ای ، مصری و هلنی کاملا بی سابقه بوده است .
