در ساختمان سازی از مصالح مختلفی استفاده می شود که هر کدام نقش ویژه ای در استحکام بنا ایفا می کنند. از بین تمام آنها بتن جزء مصالح ضروری و پر کاربرد است که انجام عملیات ساخت و ساز بدون آن امکان پذیر نیست. این ماده دوام و استحکام سازه را ارتقاء بخشیده و طول عمر آن را افزایش می دهد. میزان مواد مصرفی در تولید بتن با توجه به نوع کاربرد آن متفاوت است، از این رو بتن ها در انواع مختلف تولید می شوند و در امور ساخت و ساز مورد استفاده قرار می گیرند. در نوشته های پیشین استودیو معاصر به معرفی بتن با مقاومت بالا و کاربرد آن در ساختمان سازی اشاره شد. هم اکنون در این نوشته قصد داریم نوع دیگری از بتن به نام بتن پلاستیکی را به شما معرفی نمائیم. با ما همراه باشید.
بتن پلاستیکی نوعی بتن است که به منظور کنترل تراوشات زیر سدها ، جلوگیری از پخش مواد آلوده در سفره های زیرزمینی، ساخت دیوار آب بند ، ایجاد سازه های زیرزمینی موقت و … مصرف می شود. این نوع بتن در مقایسه با بتن معمولی ضریب الاستیک کمتری دارد و به دلیل خاصیت پلاستیسیته شکل پذیری آن بسیار بالا می باشد. مقاومت بتن پلاستیکی در برابر بتن معمولی کمتر است. این نوع بتن از مخلوط نمودن سیمان، شن و ماسه، آب و بنتونیت بدست می آید. بنتونیت نوعی خاک رس است که باعث شکل پذیری بتن شده و پایداری آن را ارتقاء می بخشد. این ماده از جدا شدن دانه های سنگی از بتن ممانعت می کند و با تقویت قابلیت نفوذناپذیری بتن حالتی خمیری به آن می دهد. بنتونیت از قابلیت ها و ویژگی های منحصر بفردی برخوردار است که در ذیل به آنها اشاره شده است.
همانطور که ذکر شد بنتونیت ماده ای ضروری در تولید بتن پلاستیکی است و خواص مفیدی به آن می بخشد. هر نوع تغییر در مقدار استفاده از این ماده در طرح اختلاط بتن پلاستیک، مقاومت فشاری و شکل پذیری بتن را تحت تاثیر قرار می دهد. به همین دلیل در طرح اختلاط بتن پلاستیک باید دقت لازم صورت گیرد. انتخاب سایر مصالح نیز به عواملی نظیر در دسترس بودن آنها، میزان نفوذپذیری، عوامل اقتصادی و شرایط تولید بستگی دارد.
علاوه بر آن سیمان، سنگدانه ها و مواد افزودنی نیز در تولید بتن پلاستیکی کاربرد دارند. سیمان اجزاء بتن را به هم پیوند می دهد و با افزایش مقاومت فشاری بتن، از نفوذپذیری آن می کاهد. اگر در طرح اختلاط بتن از مقدار کمی بنتونیت استفاده شود مقداری از سیمان ته نشین می گردد و در صورت استفاده زیاد از بنتونیت تولید بتن از نظر اقتصادی بصرفه نخواهد بود. از این رو هنگام مخلوط نمودن اجزاء سیمان از مقدار کمی سیمان استفاده می شود تا ته نشینی صورت نگیرد. در نسبت های کم، نوع سیمان مقاومت مکانیکی و چسبندگی بتن پلاستیکی را تضمین می کند. سنگدانه ها نیز نصف حجم تن را تشکیل می دهند. هر چه اندازه سنگدانه ها بزرگ تر و سختی آنها بیشتر باشد بتن پلاستیکی از مقاومت بالاتری بهره مند خواهد بود. منحنی دانه بندی سنگدانه ها باید پیوسته و درصد مواد ریزدانه باید ایده آل باشد. سنگدانه های شن و ماسه از بهم پیوستن ذرات سیمان بهم جلوگیری می کنند و تغییر شکل پذیری بتن را کاهش می دهند. اضافه کردن مواد افزودنی نیز عمل آوری بتن را راحت تر می کند. این مواد زمان گیرش بتن را کاهش داده و میزان ترک خوردگی در آن را کم می کنند.
عوامل بسیاری بر نفوذپذیری بتن پلاستیک اثرگذار هستند. به عنوان مثال اگر نسبت سیمان به آب افزایش پیدا کند و یا آب بتن از دست رفته و مخلوط سیمان و بنتونیت غلیظ شود نفوذپذیری بتن کاهش می یابد. در مقابل افزایش نسبت بتونیت در نسبت ثابت سیمان به آب، ضریب نفوذپذیری بتن را افزایش می دهد. نکته ای که در اینجا قابل توجه است این می باشد که افزودن سنگدانه ها هیچ تاثیری بر نفوذپذیری بتن نخواهد گذاشت.
